Zwiększenie liczby osób poddających się badaniom przesiewowym powinno się stać priorytetem

 

Wczesne rozpoznanie choroby nowotworowej w istotnym stopniu wpływa na przeżywalność chorych. Niestety, na całym świecie liczba osób poddających się badaniom przesiewowym w kierunku chorób nowotworowych jest ciągle mała, mimo iż wiele programów profilaktycznych jest dostępnych bez żadnych opłat.

 

W trakcie tegorocznego kongresu European Society for Medical Oncology (ESMO) przedstawiono wyniki pięciu badań1 dotyczących zapobiegania i leczenia nowotworów, w których analizowano alternatywne sposoby przełamywania barier związanych z udziałem w badaniach przesiewowych.

 

Profesor J.-F. Morére, który kierował badaniem EDIFICE1 , mającym na celu analizę uczestnictwa w programach badań przesiewowych we Francji, wyjaśnia:

„Osiągnięcie zamierzonych celów dotyczących udziału w badaniach przesiewowych zależy w dużej mierze od zaangażowania społecznego oraz udziału lekarzy w popularyzacji tego typu programów. W ramach Fourth Nationwide Observational Survey założyliśmy, że indywidualne opinie mogą wpływać zarówno na postawę lekarzy, jak i na opinie innych osób co do kierowania na badania przesiewowe i udział w nich. Analizowaliśmy opinie lekarzy i innych osób na temat badań przesiewowych ukierunkowanych na raka jelita grubego, piersi, szyjki macicy, gruczołu krokowego oraz płuca.

 

Badania przesiewowe częściej uspokajały niż niepokoiły i to w większym stopniu lekarzy niż laików. Oficjalne wytyczne dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego i raka piersi stanowią bardzo przydatne narzędzie dla lekarzy ogólnych. Najczęściej wykorzystywane programy badań (w kierunku raka jelita grubego, raka piersi i raka szyjki macicy) pozwalają lekarzom ogólnym na obiektywne określenie wskazań do ich wykonywania, niezależnie od indywidualnych opinii. W przypadku nowotworów, dla których nie określono jasnych wytycznych (jak rak gruczołu krokowego), liczba skierowań na badania wyraźnie koreluje ze stopniem wiarygodności badania w opinii lekarza. Istotnym czynnikiem wpływającym na udział pacjentów w programach badań przesiewowych była możliwość uzyskania uspokajającej informacji na temat stanu swojego zdrowia.”

 

Przedmiotem badania2 przeprowadzonego przez dr Amandę Bobridge z University of South Australia było stosowane w tym kraju ukierunkowane na chorego podejście do udziału w badaniach przesiewowych. Badaczka komentuje:

„Celem tego badania była analiza możliwości poprawy udziału w badaniach przesiewowych w kierunku chorób nowotworowych oraz ewentualnych przeszkód dotyczących uczestnictwa, a także ocena możliwości rozpowszechnienia tych badań. Znaczny odsetek respondentów biorących udział w badaniu był zainteresowany wprowadzeniem kompleksowego systemu badań przesiewowych w kierunku chorób nowotworowych. Zaproponowanie takiego kompleksowego, zlokalizowanego w jednym miejscu centrum obsługi mogłoby przełamać część barier związanych z udziałem w badaniach przesiewowych (takich jak np. ograniczenia czasowe), zwiększyć liczbę osób uczestniczących w tych badaniach oraz zoptymalizować wykorzystanie środków publicznych.”

 

U znacznego odsetka chorych na choroby nowotworowe w całej Europie rozpoznanie ustala się na podstawie ostrych objawów, z którymi chory zgłasza się po specjalistyczną pomoc lekarską3 . Taka droga „od objawu do rozpoznania” skraca przeżycie chorych oraz naraża chorego na złe doświadczenia. Wcześniejsze badania wykazały, że chorzy z ostrymi objawami podają zwykle długi wywiad dotyczący ich występowania (powyżej 12 tygodni), a 70% z nich zgłaszało się w ostatnich dniach lub tygodniach na wizytę do lekarza rodzinnego. Zmiana tego stanu rzeczy ma istotny wpływ na poprawę wyników leczenia we wszystkich krajach europejskich. W większości przypadków możliwe jest wcześniejsze rozpoznanie nowotworu, a tym samym zapobieganie wystąpieniu ostrych objawów.

 

Dr Tom Newsom-Davis kierował trwającym rok badaniem pilotażowym Acute Diagnostic Oncology Clinic (ADOC) prowadzonym przez pielęgniarki w ogólnym szpitalu rejonowym. Głównym celem badania była analiza skierowań z podstawowej opieki medycznej, wystawianych w oparciu o konsultację każdego przypadku z współpracującym przy tym badaniu oddziałem onkologicznym. Dr Newsom-Davis w następujący sposób przedstawił wyniki badania: „ADOC jest nowym, skutecznym i dobrze funkcjonującym sposobem postępowania w odniesieniu do chorych, u których w innych warunkach rozpoznanie ustalono by na podstawie ostrych objawów choroby. Badanie pilotażowe potwierdziło możliwość zorganizowania takiej opieki prowadzonej przez pielęgniarki ze wsparciem oddziału onkologii, a także wysoki poziom zadowolenia pacjentów. Taki właśnie model, oparty na specjalistycznej klinice onkologii, dającej możliwość szybkiego rozpoznania choroby nowotworowej należy rozważyć jako dodatkową formę opieki, poza istniejącymi już ścieżkami diagnostycznymi opartymi na poradnictwie ambulatoryjnym.”

 

Efektem poprawy rozpoznawania i leczenia chorób nowotworowych jest istotne zwiększenie liczby chorych przeżywających wiele lat po leczeniu, a w związku z tym zwiększenie ryzyka rozwoju drugiego nowotworu. W związku z brakiem informacji na temat badań przesiewowych w kierunku choroby nowotworowej w tej populacji Marc Bendiane przeprowadził we Francji analizę dotyczącą badań przesiewowych w kierunku drugiego nowotworu u kobiet, które po pierwszym leczeniu przeżyły 5 lat4 . W opinii autora „konieczne jest przygotowanie planów dotyczących zwiększenia świadomości znaczenia badań przesiewowych w kierunku drugiego nowotworu, niebędącego nawrotem pierwszej choroby, zarówno wśród lekarzy, jak i wśród chorych. Należy opracować też nowe sposoby postępowania, mające na celu zwiększenie uczestnictwa chorych, którzy zakończyli leczenie choroby nowotworowej w kolejnych badaniach przesiewowych.”

 

Badanie wykazało, że u kobiet, które zakończyły leczenie nowotworu (innego niż rak piersi) mammografię wykonuje się rzadziej niż u kobiet w ogólnej populacji (78% vs 87%). Potwierdziło też konieczność opracowania programów, które zwiększyłyby świadomość ryzyka wystąpienia drugiego nowotworu (niebędącego nawrotem pierwszego) u chorych po zakończeniu leczenia onkologicznego oraz wśród lekarzy.

 

Profesor Virgilio Sacchini z uniwersytetu w Mediolanie komentuje: „Badanie przesiewowe w kierunku raka piersi jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na jakość życia chorych na choroby nowotworowe po leczeniu chirurgicznym. Zmniejsza ono ryzyko zajęcia pachowych węzłów chłonnych, dzięki czemu pozwala uniknąć zabiegu wycięcia tych węzłów i obrzęku chłonny kończyny – najbardziej uciążliwego następstwa tego sposobu leczenia. Wiemy, że w erze rozwoju genetyki badania przesiewowe w kierunku raka piersi będą musiały być bardziej zindywidualizowane, ale zwiększenie świadomości oraz stosowanie się do zaleceń dotyczących wykonywania przesiewowej mammografii umożliwi skuteczną identyfikację chorych obciążonych dużym ryzykiem i objęcie ich bardziej ukierunkowana obserwacją”.

 

W innym badaniu, przeprowadzonym także we Francji5 , analizowano możliwość udziału osób palących nałogowo tytoń w hipotetycznym programie badań przesiewowych w kierunku raka płuca (lung cancer screening, LCS). W populacji osób obecnie palących i palących w przeszłości przeprowadzono dwie kompleksowe, wieloczynnikowe analizy regresji logistycznej w celu określenia czynników związanych z chęcią udziału w programie badań przesiewowych w kierunku raka płuca. Autorzy badania podsumowali, że zgoda na udział w takim programie jest złożoną decyzją, a wpływające na nią czynniki u aktualnie palących tytoń i u osób palących w przeszłości są odmienne. W grupie aktywnych palaczy decyzja o udziale w programie badań przesiewowych wiązała się ściśle z zamiarem zakończenia palenia.

 

Profesor Sacchini podsumowuje: „Badania przedstawione na kongresie ESMO 2016 powinny zachęcić lekarzy i pacjentów do udziału w programach badań przesiewowych, proponowanych przez systemy opieki medycznej w poszczególnych krajach. Badania przesiewowe mogą ułatwić rozpoznanie nowotworu na wczesnym etapie choroby, jeszcze przed wystąpieniem objawów klinicznych. Wczesne rozpoznanie nowotworu ułatwia z kolei jego leczenie a nawet umożliwia całkowity powrót do zdrowia. Obecnie, kiedy szczególny nacisk kładzie się na analizę wskaźników efektywności kosztowej, badania przesiewowe są nadal najlepszą inwestycją w zdrowie w wymiarze populacyjnym.”

 

Piśmiennictwo:

 

1. Abstract 1327 P “Opinion on cancer screening: impact on prescription and participation rates” will be presented by J.-F. Morere during a Poster Session on 9 October 2016, 13:00 to 14:00 in Hall E
2. Abstract 1325 PD “A ‘one stop cancer screening shop’, a way of improving screening participation rates?” will be presented by A. Bobridge during a Poster Discussion Session on 8 October 2016, 16:30 to 17:30 in Room Helsinski
3. Abstract 1375 P “Acute diagnostic oncology clinic: tackling emergency presentations of cancer” will be presented by T. Newsom-Davis during a Poster Session on 9 October 2016, 13:00 to 14:00 in Hall E
4. Abstract 1367 PD “Second cancer screening among 5-years women cancer survivors (French national survey vican5)” will be presented by M.K. Bendiane during a Poster Discussion Session on 8 October 2016, 16:30 to 17:30 in Room Helsinski
5. Abstract 1381 P “Current or former smokers: who wants to be screened?” will be presented by S. Couraud during a Poster Session on 9 October 2016, 13:00 to 14:00 in Hall E

 

*Oświadczenie* Niniejszy komunikat prasowy zawiera informacje dostarczone przez autorów wymienionych streszczeń i odzwierciedla ich zawartość. Niekoniecznie odzwierciedla to punkt widzenia lub opinie ESMO, a ESMO nie może być odpowiedzialne za dokładność przedstawionych danych. Komentatorzy cytujący niniejszy komunikat prasowy powinni postępować zgodnie z polityką ESMO wyrażoną w Declaration of Interests oraz ESMO Code of Conduct.

 

ESMO_Code_of_Conduct.pdf

 

źródło: www.mp.pl

 

​

„Rak Jelita Polska”, strona www oraz podmiot prowadzący program nie są odpowiedzialne za jakiekolwiek medyczne usługi, zabiegi, diagnozy lub leczenie.

To lekarz lub lekarze prowadzący pacjenta są wyłącznie odpowiedzialni za przeprowadzenie i stosowanie usług oraz zabiegów medycznych.

Wyłączną wolą lekarza lub pacjenta jest skorzystać lub nie z informacji oferowanych w ramach „Rak Jelita Polska”.

 

Informacje zawarte na stronie „Rak Jelita Polska” mają stanowić podstawę do budowania świadomości choroby. Wszystkie materiały są wyłącznie informacyjne

i nie mają intencji ani zamiaru zastępowania usług medycznych specjalistów oraz nie mogą być jako takie traktowane.

 

 

ABK Grupa 2018. Wszelkie prawa zastrzeżone.

www.abkgrupa.pl