Aktywność fizyczna a ryzyko raka piersi, raka jelita grubego, cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca oraz udaru niedokrwiennego mózgu - przegląd systematyczny

 

Omówienie artykułu: Physical activity and risk of breast cancer, colon cancer, diabetes, ischemic heart disease, and ischemic stroke events: systematic review and dose-response metaanalysis for the Global Burden of Disease Study 2013

H.H. Kyu i wsp.

BMJ, 2016; 354: i3857

 

Opracowały: Anna Bagińska, dr n. med. Wiktoria Leśniak

Konsultowała prof. dr hab. n. med. Ewa Straburzyńska-Migaj, I Klinika i Katedra Kardiologii, Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

 

Skróty: CI – przedział ufności, MET – jednostka metaboliczna, RR – ryzyko względne, WHO – Światowa Organizacja Zdrowia

 

Metodyka: przegląd systematyczny z metaanalizą 174 prospektywnych badań kohortowych opublikowanych w latach 1976–2015 (ryzyka wystąpienia raka piersi dotyczyło 35 badań, raka jelita grubego – 19, cukrzycy – 55, choroby niedokrwiennej serca – 43, udaru niedokrwiennego mózgu – 26). Poniżej przedstawiono wyniki wybranych analiz dla zależności między różnymi poziomami całkowitej aktywności fizycznej a ryzykiem raka piersi, raka jelita grubego, cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca oraz udaru niedokrwiennego mózgu.

 

Populacja: w poszczególnych analizach od 13 670 573 do 53 929 648 osobolat

 

Interwencja: mała (600–3999 MET-min/tydz.), umiarkowana (4000–7999 MET-min/tydz.) oraz duża (≥8000 MET-min/tydz.) całkowita aktywność fizyczna (obejmująca zajęcia rekreacyjne oraz aktywność fizyczną w czasie pracy zawodowej, prac domowych oraz dojazdów do pracy)

 

Kontrola: niewystarczająca aktywność fizyczna (mniejsza niż zalecana przez WHO; <600 MET-min/tydz., co odpowiada np. 150 min energicznego chodu lub 75 min biegu w tygodniu)

 

Wyniki: p. tabela; np. w porównaniu z niedostatecznie aktywnymi kobietami ryzyko raka piersi u mało aktywnych, umiarkowanie aktywnych i bardzo aktywnych jest mniejsze o 3%, 6% i 14%.

 

​

 

Wnioski

 

Zarówno mała (600–3999 MET-min/tydz.), jak i umiarkowana (4000–7999 MET-min/tydz.) oraz duża (≥8000 MET-min/tydz.) całkowita aktywność fizyczna, w porównaniu z niedostateczną aktywnością fizyczną (<600 MET-min/tydz.), zmniejsza ryzyko wystąpienia raka piersi, raka jelita grubego, cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca oraz udaru niedokrwiennego mózgu. Największą korzyść stwierdzono przy całkowitej aktywności fizycznej na poziomie 3000–4000 MET-min/tydz.

 

KOMENTARZ

 

dr n. med. Marta Kałużna-Oleksy, prof. dr hab. n. med. Ewa Straburzyńska-Migaj

I Klinika i Katedra Kardiologii, Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

 

Skróty: MET (metabolic equivalent) – jednostka metaboliczna

 

Od wielu lat toczy się na świecie debata wokół korzyści z aktywności fizycznej. Liczne badania udowadniają, że regularna aktywność fizyczna jest korzystna dla zdrowia. Nasuwają się jednak pytania: czy każda aktywność fizyczna jest korzystna? Czy bardzo intensywny wysiłek fizyczny nie szkodzi? Jak zaplanować aktywność fizyczną, aby była najbardziej efektywna?

 

W ostatnich latach opublikowano wyniki wielu badań dotyczących wpływu aktywności fizycznej na występowanie chorób i rokowanie. Przedstawione w tym numerze „Medycyny Praktycznej” przeglądy systematyczne stanowią podsumowanie aktualnego stanu wiedzy na temat aktywności fizycznej i jej znaczenia w kontekście redukcji śmiertelności i zapadalności na różne choroby.

 

Autorzy pierwszego przeglądu próbują odpowiedzieć na pytanie, czy siedzący tryb życia zwiększa ryzyko zgonu i zapadalność na niektóre choroby przewlekłe oraz czy aktywność fizyczna znosi niekorzystny wpływ długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej. Metaanaliza wykazała, że duża aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności (np. 60–75 min/d) niweluje zwiększone ryzyko zgonu związane z długotrwałym przebywaniem w pozycji siedzącej. Jednak nawet ta duża aktywność fizyczna w populacji osób długo oglądających telewizję, nie eliminuje, a tylko zmniejsza zwiększone ryzyko zgonu.

 

Ekelund i wsp. uzyskali także przynajmniej częściową odpowiedĽ na pytanie, jaki poziom aktywności fizycznej jest najbardziej korzystny. Autorzy wyznaczyli bowiem czas pozostawania w pozycji siedzącej i konieczny poziom aktywności fizycznej, która znosi niekorzystny wpływ długiego przebywania w takiej pozycji. Ryzyko zgonu u osób, które przebywają w pozycji siedzącej >8 godzin na dobę i są mało aktywne, jest aż o 58% większe niż w zdrowej populacji i podobne jak u palaczy i osób otyłych.1 Zbliżone wyniki dotyczące najbardziej korzystnego poziomu aktywności fizycznej uzyskiwano również w innych badaniach. W metaanalizie z 2015 roku największą redukcję umieralności stwierdzono przy umiarkowanej aktywności fizycznej przez 60–75 minut dziennie. W innym opracowaniu dotyczącym wpływu biegania na zdrowie podkreślono, że brak aktywności fizycznej może być największym zagrożeniem dla zdrowia w XXI wieku oraz że bieganie jest korzystne w prewencji m.in. otyłości, nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii, cukrzycy typu 2, nowotworów i niepełnosprawności. Nawet małe „dawki” biegania wiążą się z istotnym zmniejszeniem umieralności sercowo-naczyniowej i ogólnej.

 

W aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczących prewencji chorób sercowo-naczyniowych podkreśla się potrzebę regularnego wysiłku fizycznego (tłum. Kardiol. Pol., 2016; 9: 821–936, oprac. Med. Prakt., 2016; 11: 12–33).5 Zwraca się uwagę na to, że siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej dotyczą ponad połowy populacji zarówno dorosłych, jak i dzieci.5 Podkreślono, że jakakolwiek aktywność fizyczna jest lepsza niż żadna, a im większa, tym lepiej.5 Nie podano jednak jednoznacznie górnej granicy poziomu aktywności fizycznej, która jeszcze ma efekt ochronny. Zwrócono szczególną uwagę na to, że edukację dotyczącą znaczenia aktywności fizycznej i ruchu należy rozpoczynać już w okresie przedszkolnym, gdyż wtedy przynosi ona najlepsze efekty. Podano zakresy minimalnej aktywności fizycznej zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Dzienna aktywność fizyczna w szkole powinna trwać co najmniej 30 minut, a najlepiej 60 minut.5 U dorosłych regularna aktywność fizyczna jest zalecana u wszystkich kobiet i mężczyzn jako stały element zdrowego stylu życia, w wymiarze co najmniej 150 minut tygodniowo w przypadku aktywności o umiarkowanym nasileniu i co najmniej 75 minut tygodniowo w przypadku intensywnej aktywności lub w pośrednim odpowiadającym wymiarze w przypadku kombinacji aktywności o różnej intensywności.

 

Najbardziej kontrowersyjną kwestią w przeglądach systematycznych dotyczących aktywności fizycznej jest ujednolicenie rodzaju i jakości aktywności fizycznej. Kyu i wsp.2 przeprowadzili metaanalizę badań oceniających związek między całkowitą aktywnością fizyczną (a więc rekreacyjną, związaną z pracą zawodową, związaną z codzienną aktywnością życiową) a ryzykiem rozwoju niektórych chorób, takich jak rak piersi, rak jelita grubego, cukrzyca, choroba niedokrwienna serca i udar niedokrwienny mózgu. Poziom aktywności fizycznej wyrażono jako wielkość energii wydatkowanej podczas różnych aktywności (wielokrotność zapotrzebowania metabolicznego w spoczynku). Jeżeli na przykład jakaś aktywność powoduje wydatkowanie energii 10 MET i wykonuje się ją przez godzinę codziennie, to skumulowany wydatek energii wynosi 70 MET-h/tydz. (7 h × 10 MET = 70 MET-h/tydz. lub 4200 MET-min/tydz.). Metaanaliza wykazała dwufazową redukcję ryzyka ww. chorób: szybki, gwałtowny spadek ryzyka w zakresie 600–4000 MET-min/tydz., następnie wolną stałą redukcję w zakresie 4000–10 000 MET-min/tydz. Aktywność fizyczna większa od zalecanego minimalnego poziomu wiąże się z istotnie mniejszym ryzykiem wystąpienia analizowanych chorób. Autorzy nie sprecyzowali jednak, czy krótki a intensywny wysiłek fizyczny jest tak samo korzystny jak długa a mniej intensywna aktywność, czy też może jest inaczej. Konieczne są dalsze badania w celu dokładnego określenia ilości i jakości wysiłku fizycznego, który dawałby najlepsze wyniki pod względem redukcji śmiertelności i zapadalności na różne choroby przewlekłe.

 

Zapamiętaj

 

• Siedzący tryb życia jest bardzo szkodliwy dla zdrowia, dlatego konieczny jest wysiłek fizyczny.
• Jakakolwiek aktywność fizyczna jest lepsza niż jej brak, ale wysiłek fizyczny powinien być przemyślany, regularny i stanowić stały element stylu życia, a zastąpienie windy chodzeniem po schodach może być pierwszym krokiem do sukcesu.

 

źródło: www.mp.pl

 

 

​

„Rak Jelita Polska”, strona www oraz podmiot prowadzący program nie są odpowiedzialne za jakiekolwiek medyczne usługi, zabiegi, diagnozy lub leczenie.

To lekarz lub lekarze prowadzący pacjenta są wyłącznie odpowiedzialni za przeprowadzenie i stosowanie usług oraz zabiegów medycznych.

Wyłączną wolą lekarza lub pacjenta jest skorzystać lub nie z informacji oferowanych w ramach „Rak Jelita Polska”.

 

Informacje zawarte na stronie „Rak Jelita Polska” mają stanowić podstawę do budowania świadomości choroby. Wszystkie materiały są wyłącznie informacyjne

i nie mają intencji ani zamiaru zastępowania usług medycznych specjalistów oraz nie mogą być jako takie traktowane.

 

 

ABK Grupa 2018. Wszelkie prawa zastrzeżone.

www.abkgrupa.pl