Ból odbytu a rak jelita grubego

 

Dr n.med. Marcin Tchórzewski

 

Ból odbytu czyli ból zlokalizowany w odbycie lub jego sąsiedztwie jest dość powszechną dolegliwością. W kanale odbytu błona śluzowa jelita grubego przechodzi w skórę. Błona śluzowa okrężnicy jest niewrażliwa na ból ale ostatnia część kanału odbytu jest wyściełana skórą. Skóra ta jest gęsto unerwiona i bardzo wrażliwa na bodźce bólowe. Większość przyczyn występowania bólu to stany niezłosliwe, niezwiązane z chorobą nowotworową. Sporadycznie zdarza się, że jest objawem raka. Sam ból może mieć charakter ostry lub przewlekły a dolegliwości są bardzo dotkliwe ze względu na bogate unerwienie czuciowe. Wiele czynników wywołujących ból powoduje również krwawienie z odbytnicy. Przyczyny dolegliwości bólowych mogą być z reguły łatwo rozpoznane i leczone prostymi metodami. Występuje jednak grupa dolegliwości, których przyczyny nie są do końca poznane, mają złożony charakter a ich leczenie bywa bardzo trudne. Są to tak zwane samoistne dolegliwości bólowe odbytu i odbytnicy.

 

Przyczyny bólu w odbytnicy

 

Najczęściej uważa się, że główną przyczyną bólu są hemoroidy, szczególnie w stanie zapalnym.

 

Ból w odbytnicy może być również spowodowany:

• szczeliną odbytu, niewielką raną odbytu. Ból ma charakter ostry a towarzyszyć mu może skurcz mięśni aparatu zwieraczowego co dodatkowo go nasila oraz przedłuża czas jego trwania
• ropniem, zakażeniem bakteryjnym. Dodatkowymi objawami są najczęściej gorączka i nocne poty. Ból ma charakter stały i może się nasilać z czasem zakażeniem grzybicze, które powoduje przedłużające sie dolegliwości bólowe o nieco mniejszym nasileniu
• guzem, czasami nowotworowmy, który powoduje narastające w czasie dolegliwości bólowe
• skurczem mięśni miednicy, powodującym nagły ból, który jednak szybko samoistnie ustępuje
• przetoką okołoodbytniczą, która jest nienaturalnym połączeniem kanału odbytu ze skórą dookoła. Ból pojawia się w momencie jej zatkania i powstania ropnia
• wrzód odbytnicy
• choroby przenoszone drogą płciową zlokalizowane w okolicy odbytu: rzeżączka, Chlamydia lub opryszczka
• problemy dermatologiczne ze skóra okolicy odbytu: łuszczyca, stany zapalne, mogą powodować dodatkowo świąd lub uczucie palenia

 

Musimy również pamiętać o grupie schorzeń niezwiązanych bezpośrednio z odbytem, a które powodować mogą dolegliwości bólowe:

• przyczyny związane ze zmianą topografii miednicy (niecałkowite wypadanie odbytu lub odbytnicy, skręcenie jajnika, szczelina odbytu, wypadanie krocza, przebyte operacje w obrębie miednicy)
• przyczyny ortopedyczne (uraz kości guzicznej, zmiany w rdzeniu na skutek zwyrodnienia odcinka lędźwiowo-krzyżowego, guzy wywodzące się z kości)
• przyczyny neurologiczne (stwardnienie rozsiane, zwyrodniające zapalenie nerwów obwodowych)

 

Kiedy pojawia się ból odbytnicy?

 

• Dolegliwości bólowe najczęściej pojawiają się podczas wypróżnienia, w takiej sytuacji przyczyną jest najprawdopodobniej szczelina lub rana kanału odbytu. Ból mija kiedy kończy się akt defekacji.
• wysięk w okolicy odbytu razem z bólem tej okolicy ma prawdopodobnie podłoże infekcji grzybiczej
• jeżeli ma charakter stały, niezależny od oddawania stolca najprawdopodobniej jest spowodowany ropniem lub zakażeniem, czasem zakrzepniętym hemoroidem lub guzem
• nasilający się w czasie świadczyć może o zakrzepniętym hemoroidzie, zakażeniu lub guzie
• ostry i intensywny, uniemożliwiający siedzenie występuje na podłożu ropnia, skurczu mięśniowego lub guza.

 

Lokalizacja bólu

• ból, który można zlokalizować do określonego miejsca kanału odbytu jest najczęściej spowodowany szczeliną odbytu. Może występować również niewielki guzek
• ból, któremu u towarzyszy obrzęk i zaczerwienienie jest spowodowany ropniem lub innym stanem infekcyjnym. Często wyczuwalny jest również guz.
• twardy bolesny guzek z dolegliwościami bólowymi, który pojawia się nagle jest najprawdopodobniej zakrzepniętym hemoroidem.
• bolesny guzek, który sie powiększa w długim okresie czasu może być nowotworem
• ból skóry okolicy odbytu może być spowodowany urazem, infekcją grzybiczą lub nadmiernym dbaniem o higienę tej okolicy

 

Ból odbytu, który nie ustępuje w ciągu 24-48 godzin po zastosowaniu prostych środków musi być skonsultowany przez lekarza. Przewlekające się dolegliwości bólowe, które nasilają się w czasie mogą świadczyć o poważnej chorobie i wymagają bezwzględnej konsultacji specjalisty.

 

Krwawienie, które towarzyszy dolegliwościom bólowym jest najczęściej spowodowane szczeliną odbytu. Zakrzepnięte hemoroidy również mogą dawać podobne dolegliwości. Krwawienie i ból, które nie są związane z oddawaniem stolca prawdopodobnie wynikają z infekcji grzybiczej.

 

Sposoby łagodzenia bólu

 

Bardzo istotne jest stosowanie bogatobłonnikowej diety oraz przyjmowanie dużej ilości płynów (ok. 2 l na dobę). Spożywanie posiłków zawierających 25-30 gramów błonnika łagodzi dolegliwości bólowe. Należy unikać urazów okolicy odbytu, nie używać mydła do mycia tej okolicy a także unikać drapania.Należy dbać o to by okolica odbytu nie była wilgotna, nie powinno używać się maści i kremów które nie są przepisane przez lekarza.

 

Samoistne zespoły bólowe odbytu i odbytnicy

 

Samoistne zespoły bólowe odbytu i odbytnicy są grupą dolegliwości połączonych z uczuciem dyskomfortu w okolicy odbytu i nierzadko zaburzeniami oddawania stolca pod postacią zaparć lub częstego parcia na stolec. Częstość występowania poszczególnych zespołów bólowych jest trudna do ustalenia, ponieważ tylko część pacjentów ze znacznie nasilonymi dolegliwościami zgłasza się z tego powodu do lekarza-specjalisty. Samoistne zespoły bólowe są około dwukrotnie częściej rozpoznawane u kobiet. Wiek chorych waha się od 10 do 60 lat, najwięcej przypadków występuje w przedziale wiekowym 20-45 lat. W ostatnich latach częstość rozpoznawania tych schorzeń znacznie wzrosła. Jeden z najważniejszych i zarazem najtrudniejszych problemów związanych z samoistnymi zespołami bólowymi odbytnicy to postawienie przez lekarza właściwego rozpoznania.

 

Przed postawieniem diagnozy należy wykluczyć wszystkie inne możliwe przyczyny dolegliwości. Samoistne przewlekłe zespoły bólowe odbytnicy pozostają jednostkami trudnymi zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu. Przy diagnozowaniu samoistnych zespołów bólowych szczególnie należy podkreślić, że rozpoznanie takie można postawić dopiero po bardzo wnikliwej analizie klinicznej i wykluczeniu innych przyczyn dolegliwości, zwłaszcza chorób nowotworowych. Pacjenci powinni obowiązkowo mieć wykonane: anoskopię, rektoskopię, USG przezodbytnicze, zdjęcie RTG badanej okolicy, a w przypadkach wątpliwych tomografie komputerową lub rezonans magnetyczny. Zespoły bólowe odbytnicy często stanowią dla pacjentów problem wstydliwy. Niekiedy zgłoszenie się do lekarza-specjalisty poprzedzone jest wieloletnimi dolegliwościami. Chociaż przewlekłe zespoły bólowe odbytu i odbytnicy nie stanowią zagrożenia dla życia pacjentów, upośledzają w znacznym stopniu komfort ich życia i sprawność fizyczną. Często bóle są tak silne, że uniemożliwiają prowadzenie normalnego życia.

 

Do samoistnych zespołów bólowych odbytnicy należą:

• Zespół dźwigaczy odbytu
• Kokcygodynie
• Napadowe bóle odbytu

 

Zespół dźwigaczy odbytu, najczęściej dotyczy kobiet. Zespół objawia się bólem, dużym napięciem i uczuciem dyskomfortu w okolicy odbytu, krzyża i kości guzicznej, charakterystyczne jest uczucie rozpierania. Niekiedy ból obejmuje także pośladki oraz uda i jest głównym powodem zgłoszenia się do lekarza. Dla tego zespołu charakterystyczny jest ból przewlekły i nasilający się w pozycji siedzącej. Ponadto mogą występować zaparcia oraz czynnościowe nietrzymanie stolca. Dolegliwości w zespole dźwigaczy odbytu powstają w wyniku skurczu mięśnia dźwigacza odbytu; nieznane pozostają czynniki wywołujące jego skurcz. U wielu pacjentów nasilenie dolegliwości występuje w sytuacjach stresowych. Czynnikami usposabiającymi są: siedzący tryb życia, częsta i długotrwała jazda samochodem, przebyte urazy, przebyte operacje w obrębie miednicy. Leczenie tego zespołu przysparza wielu trudności. Jednym ze sposobów jest stymulacja elektrogalwaniczna mięśni dźwigaczy odbytu prądem o wysokim napięciu; oprócz tego stosuje się środki przeciwbólowe, gimnastykę mięśni miednicy oraz masaże.

 

Kokcygodynią określa się zespół bólowy występujący w okolicy kości ogonowej. Bóle mają charakter przewlekły, występują w pozycji stojącej lub siedzącej. Często są skojarzone z rwa kulszową. Ponad trzy czwarte pacjentów to kobiety w wieku pomiędzy 20-45 rokiem życia. W większości przypadków objawy kokcygodynii są wynikiem pourazowego uszkodzenia kości ogonowej (w tym po urazie porodowym). Samoistna kokcygodynia bywa uważana za chorobę psychosomatyczną, często występuje u pacjentów z depresją. U wielu chorych stwierdza się nadmierna ruchomość kości ogonowej, zwichnięcie lub nadmierny rozwój jej tkanki chrzęstno-kostnej. Czynnikami usposabiającymi do tych zmian jest siedzący tryb życia. Leczenie kokcygodynii może być zachowawcze lub operacyjne. Leczenie zachowawcze ma charakter kompleksowy, częściowo empiryczny i obejmuje: leżenie, fizykoterapię (ćwiczenia, masaże kości ogonowej i mięśni miednicy), stosowanie środków zmiękczających stolec, stosowanie czopków przeciwbólowych, blokady okolicy kości krzyżowej i ogonowej. U pacjentów z depresją ustąpienie objawów kokcygodynii obserwowano po zastosowaniu optymalnych leków antydepresyjnych.

 

żródło: www.pkk.prg.pl

 

​

„Rak Jelita Polska”, strona www oraz podmiot prowadzący program nie są odpowiedzialne za jakiekolwiek medyczne usługi, zabiegi, diagnozy lub leczenie.

To lekarz lub lekarze prowadzący pacjenta są wyłącznie odpowiedzialni za przeprowadzenie i stosowanie usług oraz zabiegów medycznych.

Wyłączną wolą lekarza lub pacjenta jest skorzystać lub nie z informacji oferowanych w ramach „Rak Jelita Polska”.

 

Informacje zawarte na stronie „Rak Jelita Polska” mają stanowić podstawę do budowania świadomości choroby. Wszystkie materiały są wyłącznie informacyjne

i nie mają intencji ani zamiaru zastępowania usług medycznych specjalistów oraz nie mogą być jako takie traktowane.

 

 

ABK Grupa 2018. Wszelkie prawa zastrzeżone.

www.abkgrupa.pl